Mae’r cynllun yn cynnwys 700m o sianel/cwlfert newydd ar draws tir fferm i’r gogledd o Dal y Bont a chefnffordd yr A55 i atal llifoedd dalgylch sy’n llifo’n hanesyddol o dan yr A55 a thrwy’r pentref. Dyluniodd YGC 3 strwythur concrit mawr i gynorthwyo’r trawsnewidiad llif o gwrs dŵr i geuffos, sianel agored ac yna arllwysfa i Afon Ogwen. Cynhaliwyd arolwg amgylcheddol llawn ac adroddiad a sicrhawyd pob caniatâd gan gynnwys caniatâd amddiffyn rhag llifogydd a chyrsiau dŵr arferol gan YGC.
Cafwyd llifogydd helaeth mewn ardaloedd o’r pentref, y digwyddiad mwyaf nodedig oedd ym 1987, Tachwedd 2012 ac yn fwyaf diweddar Gŵyl San Steffan 2016. Effeithiodd y llifogydd ar hyd at 30 eiddo a chaeodd yr A55 am 12 awr.
Roedd cwmpas llawn y gwaith dylunio yn cynnwys adolygiad trylwyr o Adroddiad Arfarnu’r Prosiect ac asesiad o hyfywedd opsiynau gan gynnwys costau’r prosiect. Ymgynghorwyd yn helaeth â’r holl dirfeddianwyr yr effeithiwyd arnynt yn ogystal â Llywodraeth Cymru; Cyfoeth Naturiol Cymru; Cyngor Sir Gwynedd; CADW; Wales and West ac aelodau’r cyhoedd. Ymwelodd Prif Weinidog Cymru â’r safle hefyd a chafodd ei friffio gan YGC.
Ymgymerwyd â modelu dŵr wyneb manwl yn WindES ac XPStrom i bennu cynhwysedd y systemau presennol. Ymgymerwyd ag arolwg teledu cylch cyfyng a GPS o’r rhwydwaith dŵr wyneb gan dîm mapio draeniad mewnol YGC ei hun, ac yna darparodd hyn ddigon o ddata i lywio’r modelu a nodi cyflwr yr asedau. Rydym wedi defnyddio’r systemau hyn ar lawer o gynlluniau perygl llifogydd a draenio eraill.
Mae modelu dalgylch wedi’i wneud i asesu’r meini prawf dylunio ar gyfer rheoli llifoedd a ddargyfeiriwyd i ffwrdd o’r cwrs dŵr ac i asesu goblygiadau ar berygl llifogydd i Afon Ogwen.
Diben astudiaeth fodelu hydrodynamig Afon Ogwen oedd gwella dealltwriaeth o ddeinameg yr afon a goblygiadau dargyfeirio llifoedd i fyny’r afon. Roedd angen y ddealltwriaeth well yn dilyn cynigion i adeiladu cynllun lliniaru llifogydd a fyddai’n arwain at ddargyfeirio dŵr llifogydd i Afon Ogwen uwchben y pwynt gollwng presennol.
Nid oedd unrhyw ddata presennol ar gael gan Cyfoeth Naturiol Cymru; felly roedd yn ofynnol i ni gynnal astudiaeth hydrolegol a hydrolig lawn.
Roedd y modelu 1d/2d yn gallu dangos y byddai’r llifau dargyfeirio arfaethedig yn mynd i mewn i’r system afon cyn llif y prif ddalgylch. Profwyd nifer o senarios “beth os” i ystyried amseriad dargyfeiriadau dalgylch lleol ar lif yr afon.
O ganlyniad i’r modelu manwl, dangoswyd na fyddai cynnig Cyngor Sir Gwynedd i ddargyfeirio llif y dalgylch o’r dalgylch lleol bach yn cael effaith andwyol ar y perygl o lifogydd i unrhyw ardaloedd eraill yn sgil gorlifo Afon Ogwen ac y byddai’n lleihau llifogydd yn sylweddol i Dal y Bont. a’r A55.
Rydym wedi defnyddio’r systemau hyn ar lawer o gynlluniau perygl llifogydd a draenio eraill.
